Koliko vas zna da penjući se uz Orjen iznad Risna možete naići na ostatke nekada njaveće pekare na Balkanu i druge po veličini u Evropi?
Većina lokalnog stanovništva za Crkvice zna kao mjesto sa najvećom količinom padavina u Evropi. Mnogo manje ih zna da je i pored toga ovoj lokalitet sušan zbog jednog od najdebljih slojeva krečnjaka u svijetu. Ovdje se zato stiču jedinstveni uslovi karakteristični za rijetka staništa.
Ovdje vegetacija pruža hanu i utočište pticama i drugom živom svijetu, a pod njom stoje skrivene nekada impozantne ljudske tvorevine. Crkvice su prije stotinjak godina hranile čitavu Boku Kotorsku i šire – kamene zidine ostaci su najveće pekare na Balkanu iz koje je svakog dana izlazilo 24 tone hljeba. U to doba ovdje je bilo 150 građevina čiji ostaci danas govore o veličini, ali i prolaznosti. Danas se malo zna da je na ovom lokalitetu živjelo do 10 hiljada ljudi, koji su uživali u svom luksuzu koji je to vrijeme moglo priuštiti. Obrasle kamene ruševine činile su kompleks austrougarske vojske sa hotelom, teniskim terenom, kuglanom, fudbalskim igralištem sa tribinama za 1000 gledalaca, bioskopom, bordelom, crkvom, pekarom bolnicom, konjušarnicom, pa čak i žičarom.
Zahvaljujući projektu „Eko i kulturni turizam južnih Dinarida II“, i finansijskoj pomoći Evropske unije, posjetiocima više nije teško ni upoznati ni naći skrivene pejsaže i živi svijet ovoga kraja.
„Sada su staze očišćene, postavljene su turističke table sa informacijama i sada jedan stranac koji dolazi u obilazak ima sve informacije tu. I ne samo da ih ima na terenu, nego ih ima i u planinarskim klubovima i svim mjestima koja se nalaze kod turističkih ponuđača. Npr. ako svrate negdje na kafu moći će da pronađu mapu koja je i planinarska sa svim informacijama koje ih mogu potaknuti da dođu“, kaže Jovana Janjušević iz Centra za proučavanje ptica, koji je zajedno sa Ekonomskim fakultetom u Sarajevu, opštinom Plužine i NVO Eko Boka realizovao projekat.
Ljepote ovog kraja predstavili su u filmu “Crkvice u zagrljaju prirode” koji je 11. novembra premijerno prikazan u EU Info centru, i koji sada možete pogledati ovdje.
O magiji Parka prirode Piva se zna možda i još manje. Piva na 35 lokacija skriva nevjerovatnih 787 srednjevjekovnih nadgrobnih spomenika, stećaka, od kojih je jedna, zbog magijskog naboja u sudaru Pive i Durmitora, nazvana crnogorski Stounhendž. Oni u nedavno upisani i na UNESCO svjetsku listu kulturne baštine. Stećci su razbacani po livadama i planinama Pive pa je potraga za stećcima prava avantura.
Putnici namjernici, se ipak neće izgubiti, zahvaljujući projetu CZIP-a, mapa je spremna, a lokalne gostionice i etno-sela naoružane smjernicama. „Pored toga, u Plužinama je urađen i interaktivni displej, odnosno izlog na kojem se 24 može pristupiti ponudi Pive“, kazala je Janjušević.
Još jedna osobenost ovog kraja je i to što ovdje ljubitelji ptica mogu naići na svih deset evropskih vrsta djetlića, tkz. ptica astronauta. Zašto astronauta? Ova jedinstvena ptica u potrazi za insektima koji se skrivaju ispod kore drveća, kljunom udara u drvo silom koja je 1200 puta jača od sile gravitacije, što je 250 puta više nego što osjete astronauti tokom lansiranja!
Ljepote ove turističke staze mogu se vidjeti u spotu „Potraga za stećcima” koji je takođe finansirala Evropska unija i koji je premijerno predstavljen u EU Info centru.
Malo poznate vještine i umijeća lokalnih žena takođe su uspješno učinjene dijelom turističke ponude. Njihove rukotvorine dobile su internet plaformu za promociju, a mogu se kupiti i u turističkim centrima. Ovim je načinjen korak naprijed ka novom konceptu privrede u kojem sama priroda postaje izvor prihoda lokalnom stanovništvu .
Sadržaj ovog članka je isključiva odgovornost EU Info Centra i ni na koji način ne odražava stavove Evropske unije.